28 Ekim 2008 Salı

islamiyetin kabulu ile türk toplumunda görülen kültürel değişim

islamiyetin kabulu ile türk toplumunda görülen kültürel değişim

Türk İslam Toplumlarında, kültürel hayat, islam kültür çevresinin etkisi altında gelişti. Türklerin bu çevreye girmeleri onların her alanda ilerlemesine ve yükselmesine sebep oldu. Türk düşüncesi, bir yandan tarihi gelişimini devam ettirirken diğer yandan İslam düşüncesi ve felsefesiyle bütünleşti. Bu toplumların hayat tarzlarında islamın yüce ve ebedi ilkelerine, esaslarına ve kurallarına uyum sağlayacak değişmeler meydana geldi. Hukuk düzenleri "Şerri" esaslara ve "Törelere" göre yeniden kuruldu, düzenlendi. Arap ve Fars dil ve kültürlerinin baskısına rağmen, Türk dili korundu. Karamanoğullarının başlattıkları resmi dilin türkçe olması hareketi, bazı olumsuz dönemler dışında devam etti. İslamın koruyuculuğunu üstlenen Türkler, Türk tasavvuf düşünce ve eylemleriyle müslümanlığın çağlar boyu gelişmesini ve yönlendiriciliğini sağladılar. Anadolu Türk toplumu oluşturduğu kültür çevresinde, manevi ve maddi kültür hayatını sürekli şekilde güçlendirdi. Kurduğu imparatorluklar o çağların siyasette, sosyal düzen ve sosyal adalette, iktisadi alanda, özellikle bilimde, eğitim ve öğretimde, hukuk hayatında, en medeni ve en ileri devletleri oldular. Osmanlı imparatorluğu kuruluşundan başlayarak, tarihi varlık alanından çekilişine kadar altıyüz yıl boyunca İslam Dünyasının, Türk İslam kültür çevresinin tek temsilcisi oldu. Bir dünya devleti niteliğini koruyarak, kültür hayatını inançlarda, adalette, dilde, musikide, sanat ve estetikte, mimaride, folklörde, eğitim ve öğretimde, sosyal ilişkilerde, diplomasi de özenle güçlendirdi. İnsanlık tarihine sayısız örnekler verdi. Kültür varlığımızın zenginleşmesini sağladı.

Türklerin İslamiyeti Kabulu
Türkler' in İslamiyet' le asıl karşılaşmaları Emevi ordularının Maveraünnehr' e girmesinden sonradır. Türkler sınır boylarında İslam Dini' ni tanıma fırsatı buldukça onu benimsiyorlardı. Fakat ilk Müslüman olan Türk devleti bu bölgede değil, İtil boyunda yaşayan Türkler' in kurmuş oldukları Bulgar Devleti oldu. İtil Bulgarları' nın hükümdarı Almış, Bağdad Abbasi Halifesi' nden din adamı ve askerlik teknolojisi bilen insanlar (kale yapımı için) istemişti. Onuncu Asr' ın başlarında onlara bir Müslüman hey' eti geldi. O sırada Hazar Hanları Museviliği, Uygurlar Mani Dini' ni, Doğu Avrupa' ya giden diğer Türkler ise Hıristiyanlığı kabul etmiş bulunuyorlardı. İtil (Volga) Bulgar devleti ilk Müslüman Türk devleti oldu. Cuma hutbelerinde "Allahım, Bulgar İl-teberini (hükümdar) doğru yola götür" deniyordu. Hükümdar, babası Müslüman olmadığı için onun adını anmak istemedi, onun yerine Abdullah adını kullandılar. Bulgar Türkleri o sırada eski örf ve adetlerini, bazıları İslam' a uymasa da devam ettiriyorlardı, ama İslamiyet konusunda fevkalade samimi idiler; geceler çok kısa olduğu için, sabah namazını kaçırma korkusuyla çok defa hiç uymuyorlardı. Bunlar aynı zamanda Müslüman olmayan komşu Türk ülkelerine karşı gaza yapıyorlardı. Nitekim Başkurt Türkleri o sırada Hıristiyan olacakken, Bulgarlar bunu engellemişti.

2 yorum: